mijn kijk op

CVA/herseninfarct en omgaan met vermoeidheid

Een CVA of een herseninfarct brengt vaak langdurige, intense vermoeidheid met zich mee. De schade aan iemands hersenen, veroorzaakt vaak ook schade aan iemands lichamelijke en geestelijke energie. Hoe kun je daar mee omgaan? De medische - fysieke en emotionele nazorg vanuit de medische wetenschap is vaak zeer beperkt. Wat helpt, wat helpt niet? Trainen? Vitaminen? Slapen, gezond eten? Wat doe je? Wat laat je? Maakt het je boos? Ongeduldig? Minder doen, oké. Maar hoe organiseer je dat? Hoe ga je om met die vermoeidheid veroorzaakt door een CVA/herseninfarct? Tips mede gebaseerd op ervaringen van lotgenoten.

CVA/Herseninfarct en vermoeidheid

Bij een CVA (Cerebro Vascular Accident) raakt een ader(tje) in je hersenen verstopt door een bloedpropje. Gedurende kortere of langer tijd, krijgt daardoor een deel van je hersenen minder of geen zuurstof. Het bloed dat het zuurstof vervoert bereikt tijdelijk minder of niet het hersengedeelte waar het normaal naar toe gaat. Daardoor raakt dat stuk(je) van je hersenen (tijdelijk) beschadigd. Deze beschadiging(en) kunnen allerlei fysieke schade veroorzaken, zoals minder goed lopen, zien, spreken... Daarnaast raakt vaak of misschien wel altijd iemands (fysieke) energie beschadigd. Wat doe je daaraan? Hoe ga je er mee om?

Spontaan herstel na herseninfarct

Na een herseninfarct treedt er vaak een 'spontaan' herstel op. De hersenen 'repareren' zichzelf. Dat gaat eerst vrij snel en dan geleidelijk aan steeds langzamer. Neurologen verschillen van mening gedurende hoe lang je hersenen zich kunnen herstellen.
Een half jaar tot soms zelfs wel twee jaar, is wat medici beweren. Dat is nogal een verschil!

Herstellen van vermoeidheid

Er zijn verschillende manieren om te iets aan de vermoeidheid te doen: fysiotherapie, klassieke massage, acupunctuur, shiatsu, veel wandelen, slapen, gezond eten... Het is het proberen waard. Maar de omgang met die vermoeidheid kan best lastig zijn.

Omgaan met moe zijn

Intense fysieke vermoeidheid... Je zult het er maar mee moeten doen... Ja, inderdaad je moet het ermee doen, maar hoe?
Een aantal tips die mogelijk helpen:

Acceptatie van vermoeidheid

Accepteer van je zelf dat je moe bent, weinig, minder, bijna geen energie hebt. Accepteren is niet hetzelfde als (voorgoed) ervoor 'capituleren'. Je bent moe doordat je hersenen zijn beschadigd. Een wond of een breuk heeft ook tijd nodig om te genezen. Dus je hersenen ook! Accepteren is in dit geval meer een kwestie van (tijdelijk) aanvaarden: oké, ik ben moe. En (tijdelijk / af en toe) toegeven aan dat vermoeide gevoel.

Kijk vooruit

Probeer te blijven geloven in je herstel: het zal, op den duur, beter worden. Wees geduldig, als je dat op kunt brengen. Probeer hoop te houden. Wat zou je graag weer willen, waar kijk je naar uit?

Kijk achterom

Kijk ook van tijd tot tijd achterom. Waarschijnlijk zul je constateren dat je vooruit bent gegaan. Je staat iets gemakkelijker op. Je valt niet meer altijd overdag zomaar in slaap. Je mag weer auto rijden. Het besef dat je vooruit gaat, kan je helpen om de moed er in te houden.

Het lijf is de baas

Luister naar je lichaam. Dat 'weet' dat het schade heeft opgelopen en moet herstellen. Je lichaam deed dat altijd al voor je, 's nachts, als je sliep. Soms kun je maar een verstandig ding voor je zelf doen: oké, ik ben moe, ik moet rusten, naar bed, slapen...

Vraag en accepteer hulp

Je kunt tijdelijk allerlei zaken niet doen en misschien moet je op een dag zelfs constateren dat je een aantal dingen nooit meer zal kunnen, brrr. Maar zolang het nog niet zover is vraag je familie, vrienden, kennissen en de professionele zorg om hulp. Accepteer dat mensen je hulp aanbieden. Probeer wel te bewaken dat de zorg die je nodig hebt en de zorg die je krijgt bij elkaar passen. Soms willen mensen je best helpen, maar met de verkeerde dingen. Als je het lastig vind om hulp te aanvaarden, vraag je dan eens af: vind ik het verkeerd dat andere mensen die hulp nodig hebben, die krijgen?

Prikkels beperken

Er zijn van die 'dingen' die je energie kosten, zonder dat je dat in de gaten hebt. Het kan zijn dat muziek aan op de achtergrond, wat je normaal prettig vond, nu opeens energie vreet die je niet kunt missen. Rommel om je heen. Bewegende beelden. Meer dan 1 klusje op je bureau. Dit soort 'prikkels' vraagt vaak ongemerkt aandacht en dus energie. Wees lief voor jezelf, houd er rekening mee.

Prioriteiten stellen
Stel prioriteiten als je (lang) niet alles kunt doen wat je wilt. Kies een ding uit dat je vandaag in elk geval wilt doen. Wees wel realistisch in je keuze. Vandaag doe ik in elk geval... en als ik dat gedaan heb, ben ik tevreden (voor vandaag). En als het niet lukt?

Dan... is er morgen een nieuwe dag, met nieuwe kansen!

Lees verder

• Herseninfarct, CVA en vermoeid: chronisch of geneesbaar?
• Herseninfarct / CVA: vermoeidheid en emoties, met tips