mijn kijk op

Materialisme, positief of negatief

Als je de opmerkingen van mensen die iemand een “materialist” vinden analyseert, kom je eigenlijk altijd uit bij de negatieve kant van materialisme, namelijk degene die slechts bezig is met verzamelen. De vraag in hoeverre het negatieve aspect altijd terecht is, doemt dan al snel op. Enerzijds omdat dit het meest tot de verbeelding spreekt én zichtbaar is en anderzijds omdat we gemakkelijker iets negatiefs over iemand zeggen, dan iets positiefs (uitzonderingen daargelaten).

Wat is materialisme?

Hoewel er op meerdere manieren uitleg aan gegeven wordt, gaan we primair bij materialisme uit van het streven, een sterk verlangen naar bezit (het stoffelijke). De basis vindt zich in het materiële, de kwantificeerbare grootheden. Dit komt, hoe banaal het mogelijk ook klinkt, op de dierlijke waarden van het “ik”, zoals eten, slapen, voortplanten en vechten (als in verdedigen en vanuit voortplantingsdrift).

De praktijk

Het wordt uitgelegd als een levenshouding waar een zeer sterk verlangen is naar het verzamelen en consumeren van materiële zaken. Het geeft menigeen ook een soort sociale status en verhoogd het gevoel van gelukzaligheid. Dit laatste is overigens vaak van korte duur en dus moet er steeds sneller aan het gevoel voldaan worden om het gelukzaligheidsgevoel in stand te houden.

Negatief

Tot zover speelt nog niet dat negatieve wat we er nogal eens aan hangen, het etiketje wat we graag ergens opplakken. Echter, het aspect van de sociale status is er wel een die vaak negatief uitgelegd wordt, omdat mensen als het ware “te koop lopen” met hun vergaard materieel (waar geld uiteraard ook onder valt).

Enerzijds kan het “niet gunnen” een rol spelen bij mensen in de omgeving van de materialist en dan spreken we over jaloezie. Op zich geen eigenschap om trots op te zijn en dus zal dit eerder anders uitgelegd worden. Anderzijds kan de materialist ook bewust strooien met zijn/haar verworvenheden en dit om zand bij de ander in de ogen te strooien.
Echter, misschien belangrijker is het aspect van de eigenwaarde die gehaald wordt uit “de verzameling”. Niet zelden wordt eigenwaarde gehaald uit hetgeen er vergaard is en niet uit de persoon zelf. Denk hierbij aan de exclusieve kleding en accessoires, waarbij het vooral belangrijk moet zijn om de merken zichtbaar te hebben. Maar het kan ook om exclusieve juwelen, luxueuze auto’s of grote opzichtige woningen gaan. Een ander moet vooral zien wat je hebt en doet menigeen zich “meer” voelen … of noem het een vorm van verhevenheid.

Positief

Daar staat tegenover de man of vrouw die vergaard om gewoon een lekker te leven te kunnen leiden. Waarbij het platte van het proces wel wordt ingezien, maar men simpel gezegd van het leven een feestje wil maken. De man of vrouw die geniet van het rijden in een luxueuze auto, het eten van exclusieve producten of het wonen in een ruime luxe opgezette woning. Je zou dit kunnen betitelen als neutraal en wordt als positief gezien als hij of zij daar andere ook van laat meegenieten. Niet om nog eens van nabij te benadrukken dat jij zoveel hebt en die ander niet, maar omdat je oprecht samen wilt (en kunt) genieten van hetgeen verzameld is en je andere mensen dat feestje dus ook gunt. Kortom, de echte levensgenieter laat de omgeving meegenieten!

Primaire aspecten van materialisme

Zoals bij de uitleg al is aangegeven, komt materialisme van oorsprong vanuit een primaire levensbehoefte en willen we al vanaf het begin “verder komen”. Verder komen in het leven, wordt al vele eeuwen uitgelegd in materiële zin en dus is vergaren een must en kon je er voor de huidige jaartelling al grote huizen van laten bouwen. Maar ook personeel in dienst nemen (wat weer meer aanzien gaf), soldaten betalen om voor je te vechten en zo je macht uitbreiden etc. etc.

Geestelijke ontwikkeling

Verder komen in het leven vanuit geestelijke groei, iets wat je dus niet aan de buitenkant kunt zien, kwam natuurlijk ook in het verleden voor. Echter, we hebben het hier over een relatief kleine groep mensen en eigenlijk is dat dat nu nog steeds.

De groep mensen die geestelijke groei belangrijker vindt, wordt verhoudingsgewijs wel groter en krijgt op verschillende manieren uitleg. Zo wordt er vanuit de filosofie dat “zielen” terugkomen op aarde, gezegd dat er steeds meer mensen komen die de verschillende fases langzaam maar zeker doorlopen hebben. Maar ook nu, vanuit de astrologie, de tijd Aquarius en dit geestelijke groei en besef van waar we mee bezig zijn stimuleert. Dit zal leiden tot een nieuwe wereldvrede en daarmee zouden we een gedeelte van het primaire van onszelf loslaten.

Allemaal theorieën die wel iets logisch in zich hebben en welke goed uit te leggen zijn, maar niet te staven. Dat laatste is wel de zekerheid van de mens die, zeker in de westerse wereld, nog floreert. Dit neemt niet weg dat geestelijke groei de laatste jaren wel steeds harder gaat en het besef er meer en meer komt, dat verzamelen maar een oppervlakkige bezigheid is. De mens is op zoek naar meer in het leven…

Tot slot

Globaal gezien is het dus wel logisch dat de materialist als negatief wordt ervaren, maar gaat lang niet altijd op. Het kan breder uitgelegd worden, dan we vaak doen. Maar ook dat hoort nu eenmaal weer bij de mens. Het feit dat de geestelijke groei de laatste jaren harder gaat, is wel toe te juichen. Het besef dat er meer is, is een mooi gegeven voor de toekomst.