mijn kijk op

Liefde is... houden van, met gevoel én verstand

Wat is liefde? Liefde is romantiek, een heel fijn gevoel. Twee mensen die innig van elkaar houden. De liefde voor een huisdier. De ander missen, voor hem zorgen, voor haar klaarstaan, met kleine attenties verwennen. Moeders die van hun kinderen houden. Eigenliefde, omdat je eerst van jezelf moet houden om ook van anderen te kunnen houden. Liefde voor je werk, geld, carrière, macht, status. Een ideale situatie waar je steeds opnieuw naar blijft verlangen. Als dat allemaal liefde is...

Liefde

Er wordt wel gezegd, in onze huidige westerse wereld, dat wie niet eerst van zichzelf houdt, ook niet van anderen kan houden. Daar zit wat in, maar daarin zijn we wel erg ver doorgeslagen. Want evengoed geldt: wie alleen van zichzelf houdt, kent geen liefde. Want wie zal van jou houden als jij alleen aan jezelf denkt? Eigenliefde, is dan ook een misleidende term, met liefde heeft het niets te maken. Zelfzucht en hebzucht staan aan de wortel van de financiële crisis; een duidelijker voorbeeld van de uitwassen van ultieme eigenliefde is er nauwelijks.

Gevoel

Een stel dat niet aan de liefde tussen hen beide werkt, dat zich verliest in de eigen carrière of de zoektocht naar zichzelf, groeit uit elkaar en verspeelt die liefde. In plaats van dit gegeven onder ogen te zien wordt al te gemakkelijk gezegd: er was geen liefde meer tussen ons, dat gevoel is voorbij. Maar liefde is een deugd die om bewuste beoefening vraagt. Een deugd? Wat een ouderwets begrip! Ja, helaas. Deugden zijn door de eigenliefde naar de prullenbak verwezen. Dus maar even een opfriscursus.

Deugden

Vroeger, in een ver verleden, tot in de vorige eeuw, golden de vier kardinale deugden, te weten: de voorzichtigheid, de rechtvaardigheid, de sterkte en de matigheid. Deze kardinale deugden wortelen in de drie goddelijke deugden, te weten: geloof, hoop en vooral liefde. En er waren nog veel meer deugden, of levenshoudingen om het goede te doen, maar deze zijn van bovengenoemde deugden afgeleid. Dit in tegenstelling tot emoties. Het verschil is dat je deugden actief kunt sturen. Je kunt (lees: moet, vanzelf gaat het niet) je er in oefenen. Terwijl je aan emoties overgeleverd bent, als je niet oppast, als je je niet minstens in enkele deugden geoefend hebt om je weerbaarheid te vergroten.

Intentie

Je kunt dus, inderdaad, besluiten om lief te hebben. Daarom zijn gearrangeerde huwelijken niet per definitie ongelukkiger dan huwelijken gesloten op basis van de emotie verliefdheid, in tegendeel. En daarom is samenwonen in alle ‘vrijheid’ niet automatisch beter dan met een boterbriefje. Waar het om gaat is de intentie, het besluit er samen iets van te maken, er samen aan te werken, en niet het bijltje er bij neer te gooien als het even moeilijk wordt, of als er een knappe andere man of succesvolle vrouw langskomt.

Verstand

Wat heeft dit met een financiële crisis te maken? Liefde heeft niet alleen betrekking op je wederhelft, je kinderen, je familie of zelfs je vrienden. Het heeft betrekking op alle anderen waarmee je verbonden bent. Liefde blijft dus niet beperkt tot de privésfeer. Het is evenmin iets van de onderbuik (of zelfs daaronder). Je hebt ook je verstand er bij nodig! Liefde strekt zich uit tot de werkvloer. Een manager die een paar jaar bij een instelling werkt, daar vette bonussen opstrijkt, en naar het volgende bedrijf vertrekt, kan moeilijk beticht worden van enige liefde tot de bedrijven waarvoor hij werkt. Je kunt je zelfs afvragen of hij wel voor hen werkt, werkt hij niet eerder voor zichzelf, voor zijn riante salaris, zijn status?

Jezelf en anderen

Is het dan mogelijk deze hebzucht te beteugelen? Somberaars denken van niet. Zij menen dat eigenliefde genetisch bepaald is. “Kijk maar naar de baby die om de melk van zijn moeder huilt,” zeggen ze. “Dat is een oerinstinct om te kunnen overleven.” Maar dat is een erg kortzichtige gedachte. De mens als baby is volkomen afhankelijk van zijn omgeving, om te overleven moet hij wel egoïstisch zijn. De mens als (jong)volwassene is dat niet. Hij kan zich zelf en anderen redden; dankzij de ontwikkeling van onder meer zijn hersenen, zijn opvoeding en het genoten onderwijs!

Houden van

Het systeem moet duidelijk anders. Bestuurders die bonussen opstrijken terwijl het bedrijf onder hun handen verkruimelt en de werknemers met lege beurzen naar huis stuurt zijn hun salaris, laat staan die vette bonus, niet waard. De vraag is dus gerechtvaardigd hoe de CEO, de directeur, de baas, maar ook de collega, jijzelf, laat merken dat hij van het bedrijf houdt waarvoor hij werkt. Dat is wat anders dan alleen aan jezelf denken. Dat is liefde, voor jezelf en elkaar, dichtbij en veraf.