mijn kijk op

Kinderen leren kiezen

Als ouder heb je de taak je kind op te voeden, maar ook enkele basisvaardigheden te leren. Hoe vaak zie je het wel niet dat de ouder werkelijk alles voor zijn kind bepaalt, terwijl deze zijn hele leven te maken zal hebben met het maken van keuzes en vooral, de consequenties daarvan. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen je kind te leren omgaan met kiezen en verantwoordelijkheid te nemen voor de eventuele gevolgen.

Inhoud

• We kiezen altijd, ook kinderen
• Het proces van kiezen bij kinderen
• Leren kiezen en de consequenties
• De rol van de ouder
• Het belang van verantwoordelijkheid nemen

We kiezen altijd, ook kinderen

Natuurlijk, aan de basis van een goede opvoeding ligt rust, regelmaat, consequent zijn, aandacht geven en grenzen stellen ten grondslag. Opvoeden betekent echter ook dat je je kind enkele belangrijke basisvaardigheden leert. Eén daarvan is te leren omgaan met het maken van keuzes en om te gaan met de consequenties, die daaraan verbonden zijn. Er gaat namelijk geen moment van de dag voorbij dat je geen keuze maakt. Je maakt trouwens continue keuzes, bewust of onbewust. Zal ik nu opstaan of zo lang mogelijk blijven liggen? Wat zal ik aantrekken? Wat zal ik eten? Je gaat gewoon met de auto naar je werk, terwijl je ook met het openbaar vervoer had kunnen gaan. Voor een kind is dat eigenlijk niet anders. Wat wil ik eten? Waarmee wil ik spelen?Met onze huidige economie, waarin er meer en meer mogelijkheden zijn, wordt het kunnen maken van weloverwogen keuzes alleen maar belangrijker. Je kind kan er veel baat bij hebben hem dit zo vroeg mogelijk te leren. Geef hem die mogelijkheid dan ook.

Het proces van kiezen bij kinderen

In eerste instantie reageren kinderen vanuit hun gevoel. Kiezen is dan ook iets wat ze moeten leren, samen met stil te staan bij de gevolgen ervan en verantwoordelijkheid daarvoor te nemen. Naarmate een kind ouder wordt, worden de keuzes alsmaar complexer. Denk dan aan een keuze in scholen, opleidingen, bezigheden in de vrije tijd, een computer, etc. In de loop van de tijd moet het kind dan ook steeds vaardiger worden om die complexe keuzes het hoofd te kunnen bieden. Het kan natuurlijk alleen leren als hij de vrijheid krijgt zijn eigen keuzes te maken en daarmee de ruimte heeft zijn eigen fouten te maken. Vergeet hierbij niet een belangrijke regel: fouten maken mag.

Leren kiezen en de consequenties

Kiezen kan je kind al op jonge leeftijd leren door hem in het begin een beperkte keuze te geven, maar vooral ook te laten inzien dat zijn keuze een gevolg heeft. Dat je kind zo´n gevolg niet wil accepteren, zegt juist dat hij niet goed heeft nagedacht over de gevolgen en dat hij voor zijn gevoel een slechte keuze heeft gemaakt. Leg dit ook uit. Benadruk dan dat hij de volgende keer nog beter moet nadenken, omdat hij een gevolg niet altijd leuk zal vinden. Blijf wel consequent bij de keuze, die je kind zelf heeft gemaakt. Anders leer je hem juist geen verantwoordelijkheid te nemen voor zijn besluit.

Stimuleer en help je kind na te denken over zijn keuzes. Geef aan wat de gevolgen zijn. Kinderen denken rechtlijnig oftewel zwart/wit, terwijl er nog veel meer mogelijkheden of gevolgen kunnen zijn, die ze niet altijd kunnen overzien. Stel dan vragen om je kind met het denkproces te helpen.

Kun je je kind teveel keus geven? Ook daarmee moet een kind leren omgaan. Net als volwassenen, kan een kind niet alles hebben. Alle mogelijkheden en gevolgen overwegen, is dan het enige wat je kind kan doen.

De rol van de ouder

Naast een begeleidende en stimulerende rol, is de ouder nog steeds degene, die bepaalt hoeveel vrijheid het kind krijgt. Dat een kind zelf keuzes mag maken, is geen vanzelfsprekendheid. Als je kind laat zien dat het op een verantwoordelijke manier weet om te gaan met al zijn keuzes (oorzaak), kun je hem ook steeds meer vrijheid geven (gevolg). En als je kind nog steeds boos wordt, terwijl hij zelf heeft gekozen en wist wat de gevolgen waren, dan laat hij niet zien hier goed mee om te gaan (oorzaak). Dit betekent dat jij, als ouder, de volgende keer weer bepaalt (gevolg). Leg dit goed uit aan je kind. Op deze manier leer je hem meteen dat zijn gedrag, oftewel oorzaak, altijd een gevolg heeft.

Het belang van verantwoordelijkheid nemen

Als je kind niet leert verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen keuzes, krijgt het steeds meer het gevoel slachtoffer te zijn van situaties en andere mensen. Als je kind volwassen is, kan hij hier heel veel last van hebben. Door echter al heel jong te leren omgaan met zijn keuzes en de gevolgen daarvan, leert hij dat door het maken van een weloverwogen keuze, hij zijn eigen leven kan beïnvloeden. Uiteindelijk draagt dit in belangrijke mate bij aan een volwaardig leven, wat tenslotte iets is wat je altijd voor je kind wenst.