Het duinlandschap langs de kust

Het duinlandschap beslaat de kust van Nederland. Van Zeeland tot aan de Waddeneilanden. De duinen beveiligen Nederland tegen de Noordzee. Hoewel de invloed van de mens aanzienlijk is heeft het een erg natuurlijke uiterlijk. En wat zijn eigenlijk geestgronden en wat hebben die te maken met het duinlandschap?

• Het landschap
• Jonge duinen
• Oude duinen
• Waterwinning
• Aantasting van de duinen

Het landschap

Het duinlandschap kent een duidelijke opbouw. Van de kant van de zee tot aan het land vinden wij: zandplaten, strand, jonge duinen en oude duinen. De zee zorgt voor het ontstaan van al deze elementen van het landschap. Door de constante aan en afvoer van zand, ontstaan er zandplaten en stranden. Als de aanvoer groter is dan de afvoer van zand, worden er zandplaten en/of stranden gevormd. Als dit zo blijft zal het strand of de zandplaten toenemen in omvang. Een zandplaat kan dan groeien tot een eiland, of zich juist aanhechten met het strand.

Op het moment dat de wind invloed kan uitoefenen op het zand dat is afgezet, kunnen er duinen ontstaan. Als de duinen begroeid raken, bijvoorbeeld door het planten van helmgras, blijven de duinen in stand. De begroeiing op de duinen zorgt ervoor dat het zand wordt vastgehouden. De duinen beschermen ons tegen de zee, als de duinen ontbreken, vervangt de mens dit door dijken.

Jonge duinen

Jonge Duinen zijn ontstaan in de middeleeuwen. De zee had zich teruggetrokken en de duinen kwamen meer richting zee te liggen. Vandaag de dag worden de jonge duinen nog steeds gevormd. Door de aanvoer van zand via de wind, kunnen ze nog steeds groeien en/of ontstaan. De buitenste rij jonge duinen noemen wij de zeereep. Dit is de belangrijkste bescherming tegen de zee.

Oude duinen

Oude duinen zijn eerder ontstaan dan de jonge duinen. Dit gebeurde toen de zeespiegel hoger lag. Mensen vestigden zich al vroeg op deze oude duinen. Zo waren zij beschermd tegen het water, omdat dit hoger lag. Tegenwoordig zijn veel van deze duinen afgegraven. Ze werden afgegraven tot net boven het grondwater. Het afgraven van de grond noemde men ''afgeesten'' vandaar dat de benaming voor deze grond geestgronden is. Tegenwoordig worden deze gebieden gebruikt voor bloembolvelden. Veel plaatsnamen danken hun naam aan deze geestgronden. Denk bijvoorbeeld aan Oegstgeest.

Waterwinning

Als er neerslag valt op de duinen, laat het zand het water goed door. Dit zorgt tevens voor filtratie van het water. Zodoende ontstaat er een zoetwaterbel onder de duinen. Dit water, wat van zichzelf al erg schoon is, pompen wij weg en daar wordt drinkwater van gemaakt. Dit zorgt er wel voor, dat de zoetwaterbellen verdwijnen en het opgevuld wordt met zout water van de zee. Dit water komt via de grond richting de zoetwaterbel. De leegte, die is ontstaan door het wegpompen, wordt dan vervangen door zout water. Om dit tegen te gaan pompt de mens er zelf bijvoorbeeld rivier water in. Helaas wordt het water op deze manier nooit zo schoon, als op de natuurlijke manier.

Aantasting van de duinen

Op het moment dat de vegetatie op de duinen vermindert, zorgt dit ervoor dat er zandverstuiving plaats vindt en de duinen geen stand meer houden. Er zijn verschillende redenen waarom dit kan gebeuren, maar konijnenoverlast is er één van. De konijnen zorgen ervoor dat de grassen op de duinen worden opgegeten. De mens jaagt dan ook grootschalig langs de duingebieden, om de populatie konijnen niet te groot te laten worden. Ook zorgden men ervoor dat er naaldbomen geplaatst werden in deze gebieden. Daarom vinden wij vaak achter de Zeereep naaldbossen

Lees verder

• Het krijt-/lösslandschap
• Het rivierkleilandschap met kommen en wielen
• Het zandlandschap met brinken en essen
• Het zeekleilandschap met terpen en kwelders
• Het veenlandschap, hoogveen en laagveen